مژده ای دل که شب میلاد « کـاظـم » آمده

هفتمین امام شیعیان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام در هفتم ماه صفر سال 128 هجری قمری در ابواء متولد گردید. پدر بزرگوارش حضرت امام جعفر صادق علیه السلام و مادر گرامیش حمیده است. میلادش برای امام صادق علیه السلام چنان شادی‌بخش بود که آن حضرت به‌همین مناسبت سه روز جشن گرفت و مردم مدینه را اطعام نمود. نام مبارکش موسی و القاب و کنیه هایش متعدد است؛ مشهورترین لقبش کاظم و صابر و معروف‌ترین کنیه‌اش ابوالحسن است. نقش نگین انگشتری‌اش جمله حسبی الله بوده است. از زمان شهادت پدرش، امام جعفر صادق علیه السلام، در شوال 148 هجرى تا رجب سال 183 هجرى، به مدت 35 سال. آن حضرت در سن بیست سالگى به امامت رسید و در این دوران با خلفای عباسی زیر معاصر بود : 1. مروان بن محمد اموى - معروف به مروان حمار- (126 - 132 ق.).  2. ابوالعباس سفاح عباسى (132 - 136 ق.).   3. منصور عباسى (136 - 158 ق.).   4. مهدى عباسى (158 - 169 ق.).   5. هادى عباسى (169 - 170 ق.).   6. هارون الرشید (170 - 193 ق.). امام کاظم (ع)  25 رجب سال 183 هجرى، در سن 55 سالگى، به‏ وسیله زهرى که در زندان سندى بن شاهک به دستور هارون ‏الرشید به آن حضرت خورانیده شد به شهادت رسیدند .

چگونگی به امامت رسیدن امام کاظم علیه السلام

در زمان حیات امام صادق (علیه السلام) کسانی از اصحاب آن حضرت معتقد بودند پس از ایشان اسماعیل امام خواهد شد. اما اسماعیل در زمان حیات پدر از دنیا رفت ولی کسانی مرگ او را باور نکردند و او را همچنان امام دانستند پس از وفات حضرت صادق (علیه السلام) عده ای چون از حیات اسماعیل مأیوس شدند پسر او محمد بن اسماعیل را امام دانستند و اسماعیلیه امروز بر این عقیده هستند و پس از او پسر او را امام می دانند و همینطور به ترتیب و به تفضیلی که در کتب اسماعیلیه مذکور است. پس از وفات حضرت صادق (علیه السلام) بزرگترین فرزند ایشان عبدالله نام داشت که بعضی او را عبدالله افطحمی دانند این عبدالله مقام و منزلت پسران دیگر حضرت صادق (علیه السلام) را نداشت و به قول شیخ مفید در”‌ارشاد”‌ متهم بود که در اعتقادات با پدرش مخالف است و چون بزرگترین برادرانش از جهت سن و سال بود ادعای امامت کرد و برخی نیز از او پیروی کردند اما چون ضعف دعوی و دانش او را دیدند روی از او برتافتند و فقط عده قلیلی از او پیروی کردند که فطحیه موسوم هستند.

برادر دیگر امام موسی کاظم (علیه السلام) اسحق که برادر تنی آن حضرت بود به ورع و صلاح و اجتهاد معروف بود اما برادرش موسی کاظم (علیه السلام) را قبول داشت و حتی از پدرش روایت می کرد که او تصریح بر امامت آن حضرت کرده است. 
برادر دیگر آن حضرت به نام محمد بن جعفر مردی سخی و شجاع بود و از زیدیه جارودیه بود و در زمان مامون در خراسان وفات یافت اماجلالت قدر و علو شأن و مکارم اخلاق و دانش وسیع امام موسی کاظم (علیه السلام) بقدری بارز و روشن بود که اکثریت شیعه پس از وفات امام صادق (علیه السلام) به امامت او گرویدند و علاوه بر این بسیاری از شیوخ و خواص اصحاب حضرت صادق (علیه السلام) مانند مفضل ابن عمر جعفی و معاذین کثیر و صغوان جمال و یعقوب سراج نص صریح امامت حضرت امام موسی الکاظم (علیه السلام) را از امام صادق (علیه السلام) روایت کردند و بدین ترتیب امامت ایشان در نظر اکثریت شیعه مسجل گردید.

 القاب امام موسی کاظم ( علیه السلام)

1ـ عَـبْـدِصـالِـح؛ 
اَلصَّلاةُ عَلی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ اَلَّذی کانِ یُحییِ‌ اللَّیْلَ بِالسَّهَرِ اِلَی السَّهَرِ بِمُوَاصَلَةِ الْأِسْتِغْفَارِ حَلیفِ السَّجْدَةِ الطَّویلَهِ وَالدُّمُوعِ الْغَریزَةِ وَالمُنَاجَاتِ الْکَثیِرَةِ وَالضَّرَاعَاتِ الْمُتِّصِلَةِ.
درود بر موسی‌بن جعفر که زنده می‌داشت شب را همیشه تا سحر به استغفار همیشگی و سجده‌های طولانی و گریه‌های سرشار و مناجات بسیار و ناله‌های پی در پی!»
یکی از مناجاتهای مشهور آن حضرت در زندان این است: «خدایا! جای خلوتی را برای عبادت می‌خواستم، شکر تو را که به من عنایت فرمودی!»

محمد بن طلحه ی شافعی در مورد امام موسی کاظم (ع) چنین می گوید : کرامات موسی بن جعفر به قدری فراوان است که عقل ها در تحیر است .

2ـ  عــالــم :

با توجه به اینکه عمر موسی بن جعفر(ع) در زندانها و تبعیدها گذشت و دشمن اسلام و انسانیت نگذاشت که مردم از علم موسی بن جعفر بهره‌ گیری کنند؛ ولی با این همه موسی بن جعفر(ع) توانست افرادی لایق، و فقیه به عالم اسلام هدیه کند. شیخ طوسی رَحْمَةُ‌ اللّهِ عَلَیْهِ در معرفه الرجال خود، افرادی نظیر یونس بن عبدالرحمن، صفوان،‌ بن یحیی، محمد بن ابی عمیر،‌ عبدالله بن مغیره، حسن بن محبوب، احمد بن ابی نصر،‌ و نظیر اینان را که از فقهای شیعه می‌باشند، نام می‌برد که همه از اصحاب اجماع هستند و افرادی دیگر که آنان نیز از بزرگان شیعه هستند و به مذهب تشیع فوق‌العاده خدمت نموده‌اند چون علی بن یقطین را به عالم تشیع هدیه فرمودند.
اگر بخواهیم دربارۀ علم موسی بن جعفر(ع) سخن گوییم، بهتر است جمله‌ای که در زیارت آن بزرگوار است و در سایر زیارات نیز دیده می‌شود، صحبت کنیم و آن جمله عَیْبَةُ الْأنْوارِ است.
عَیْبة به معنی صندوقچه‌ ای است که جواهرات گرانقیمت را در آن می‌گذارند. موسی بن جعفر سَلامُ اللّهِ عَلَیْهِ عَیْبَة علم خداوند متعال است، عیبه قدرت خدا است، عیبه رحمت واسعۀ حق است، جایگاه صفات حق است. ما هرچه دربارۀ علم موسی بن جعفر سخن بگوییم، نمی‌توانیم رساتر، پرمحتواتر، و نورانی‌تر از جملۀ عَیْبَةُ الْأنْوارِ گفته باشیم.

3ـ بَـابُ الْـحَـوایِـج؛

و اما لقب بَابُ الْحَوایِج؛ محمد بن طلحۀ شافعی دربارۀ موسی بن جعفر(ع) چنین می‌گوید:
همانا موسی بن جعفر، پیشوای جلیل القدر و عظیم‌ الشأن است. او شب زنده‌دار و مطیع اطاعت پروردگار است. کراماتی از او نقل است که شب را تا به صبح به عبادت می‌پرداخته؛‌ به سجده بوده؛‌ به نماز می‌ایستاده؛ و روز را به روزه و اعانت به دیگران به پایان می‌رسانیده است. لقب آن بزرگوار کاظم بوده است. نسبت به افرادی که به او بد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرده‌‌‌اند، گذشت و احسان داشت، و لقب او عبدصالح نیز بوده است. به خاطر کثرت عبادت و حال عبودیتی که داشته است، لقب باب‌ الحوایج نیز داشته است. هر کس به او متوسل شود، حاجتش داده می‌شود. کرامات موسی بن جعفر به قدری فراوان است که عقلها در تحیر است.
خطیب خوارزمی می‌گوید: «هر غمی که برای من پیش آمد، به سر قبر موسی بن جعفر رفتم و غم خود را آنجا از خود دور کردم.»

پیشوای هفتم، و شهید فخّ‏

فشارها و آزار و اذیت های مهدی عباسی نسبت به شیعیان، رجال آزاده و دلیر بنی هاشم را به ستوده آورده آنها را به مقاومت در برابر یورشهای پی در پی و خشونت‏آمیز حکومت ستمگر عباسی واداشت و در اثر همین بیدادگریها، کم کم، نطفه یک نهضت مقاومت در برابر حکومت عباسی به رهبری یکی از نوادگان امام حسن مجتبی علیه‏السلام - بنام «حسین صاحب فخ» منعقد گردید.به محض آنکه حسین قیام کرد، عده زیادی از هاشیمان و مردم مدینه با او بیعت کرده با نیروهای هادی به نبرد پرداختند و پس از آنکه طرفداران هادی را مجبور به عقب‏نشینی کردند، به فاصله چند روز، تجهیز قوانموده به سوی مکه حرکت کردند تا با استفاده از اجتماع مسلمانان در ایام حج، شهر مکه را پایگاه قرار داده دامنه نهضت را توسعه بدهند. گزارش جنگ مدینه و حرکت این عده به سوی مکه، به اطلاع هادی رسید. هادی سپاهی را به جنگ آنان فرستاد. در سرزمین «فخ» دو سپاه به هم رسیدند و جنگ سختی در گرفت. در جریان جنگ، حسین وعده‏ای دیگر از رجال و بزرگان هاشمی به شهادت رسیدند و بقیه سپاه او پراکنده شدند و عده‏ای نیز اسیر شده پس از انتقال به بغداد، به قتل رسیدند.رچه پیشوای هفتم شکست نهضت را پیش بینی می‏کرد، لیکن هنگامی که احساس کرد حسین در تصمیم خود استوار است، به او فرمود: 
«گرچه تو شهید خواهی شد، ولی باز در جهاد و پیکار کوشا باش، این گروه، مردمی پلید و بدکارند که اظهار ایمان می‏کنند ولی در باطن ایمان و اعتقادی ندارند، من در این راه اجر و پاداش شما را از خدای بزرگ می‏خواهم».

منابع : کتاب شرح زندگانی امام موسی کاظم (ع) ;مرکز پژوهش های دانشگاه آزاد اسلامی

کتاب زندگانی 14 معصوم (ع) ;  تالیف آیت اله مظاهری

کتاب منتهی الآمال ;  شیخ عباس قمی

http://www.almazaheri.org

http://www.tebyan.net

http://www.andisheqom.com

http://daneshnameh.roshd.ir

http://www.hawzah.net